Klassieke Klets

Tuut-piep-knor! Dat was lang het scheldwoord voor muziek van eigentijdse componisten. Vanaf de jaren 1950 joegen ze het publiek inderdaad de zaal uit met akoestisch prikkeldraad, maar hoe zit dat tegenwoordig? Naar aanleiding van November Music, hét Nederlandse festival rond hedendaagse muziek, staken Joris en Guido hun licht op rond recent werk van componisten uit eigen land. En wat blijkt: veel makers van nu pamperen het trommelvlies met weldadige melodieën en akkoorden als een snoezelbad. De één schrijft een humoristische horlepiep, de ander maakt furore met 3D-techniek en film. Kom dus uit die schuttersput, nieuwe muziek mag móói zijn! Gedraaide fragmenten: · Brian Ferneyhough, Allgebrah (1996), Ensemble SurPlus · Louis Andriessen, Broken Morning, uit: The only one (2019), Nora Fischer (zang), Los Angeles Philharmonic o.l.v. Esa-Pekka Salonen · Joep Franssens, Journey Under Brilliant Skies (versie 2020), deel 1, Ralph van Raat (piano), Phion o.l.v. Otto Tausk · Michel van der Aa, I Have These Dreams, uit: Sunken Garden (2013), Kate Miller-Heidke (zang), ensemble o.l.v. André De Ridder · Martijn Padding, Horlepiep, uit: First Harmonium Concerto (2008), Dirk Luijmes (harmonium), Orkest de Ereprijs · Celia Swart, Reflections (2020), Remy van Kesteren (harp), Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Antony Hermus · Willem Jeths, In Paradisum, uit: Requiem (2017), Groot Omroepkoor, Kelly God (sopraan), Andreas Wolf (bas-bariton), Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan · Corrie van Binsbergen, Self Portrait in Pale Blue, Pt. 1

Als ex-juryleden van Nederlands oudste muziekprijs, de Edison, hebben de heren recht van spreken (vinden ze). In deze aflevering analyseren Guido en Joris de winnaarslijst van dit jaar, geven ze een kijkje in de keuken van het jurytraject en menen ze in de keuzes enig chauvinisme te bespeuren. Ook buigen ze zich over de vraag hoe relevant de prijs voor de beste geluidsdragers nog is in een tijdperk van toenemend digitaal luistergedrag. Naast intelligent geklets krijgt de luisteraar uiteraard muziekfragmenten voorgeschoteld, uiteenlopend van de onstuitbare stuiterbal Joey Roukens tot een onheilszwangere opera van Debussy. · Robert Holl, Chor und Orchester der Bayreuther Festspiele o.l.v. Daniel Barenboim – Richard Wagner – Die Meistersinger von Nürnberg – Wahn, Wahn, überall Wahn · Lucas & Arthur Jussen – Dutch Masters – Joey Roukens – In Unison – Neon Toccata · Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Bernard Haitink – Anton Bruckner – Symfonie nr. 7 – Adagio: sehr feierlich und sehr langsam · Alexandre Duhamel, Vannina Santoni, Les Siècles o.l.v. François-Xavier Roth – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande · Alexandre Duhamel, Chiara Skerath, Orchestre National Bordeaux Aquitaine o.l.v. Pierre Dumoussaud – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande. · Gustav Piekut – Towards the Flame – Eccentric Piano Works – Rued Langgaard – Afgrundsmusik, 2. Frenetico, quasi rondo · Sarah Aristidou – Aether – Edgard Varèse – Un grand sommeil noir

Elk jaar eind augustus brandt het wereldvermaarde Festival Oude Muziek in Utrecht weer los. Over het thema van dit jaar, galanterie, was enige verwarring, merkten Guido en Joris in de wandelgangen. Want wat houdt dat eigenlijk in? Verder wagen de heren zich aan het eeuwig terugkerende debat over oude muziek. Stopt die bij de dood van Bach in 1750, of gaat het daarna vrolijk verder? En is Nederland nog gidsland, of vinden we de spannendste dingen tegenwoordig elders? Muziekfragmenten: - J.H. Schmelzer, Vioolsonate nr. 20 in b-klein, Eva Saladin, Glossa - C. Ph. E. Bach, Kwartet in G-majeur, Nevermind, Alpha - Giulio Caccini, Mentre che fra doglie en pene, Marc Mauillon, Arcana - Vincenzo da Rimini, Ay Sconsolato, Solazzo Ensemble, Ambronay - Jean Veillot, Sacris solemniis, Ensemble Correspondances, Château de Versailles

Begin juni kwam opeens het nieuws dat het Koninklijk Concertgebouworkest een 26-jarige Fin aanstelt als chef-dirigent: Klaus Mäkelä. Terwijl we in de klassieke muziek toch altijd hebben geleerd dat rijpheid met de jaren komt, al helemaal bij de kerels op de bok. Wat is hier aan de hand? Mäkelä een natuurtalent? Platte marketing om jonger publiek binnen te hengelen? Of raakt de rijpheidsmythe zo langzamerhand passé, nu maestro’s op leeftijd steeds meer plaats maken voor jonger en diverser dirigeervolk? Joris en Guido duiken erin en stuiten op oude meesters en (piep)jonge geluksbrengers. Muziekfragmenten: - Anton Bruckner, Vierde symfonie, Scherzo, Berliner Philharmoniker o.l.v. Günter Wand, RCA Red Seal - Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Mäkelä, Decca - Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Gothenburg Symphony Orchestra o.l.v. Santtu-Matias Rouvali, Alpha - Dave Hurwitz, Classics Today, https://www.youtube.com/watch?v=qMZgqJZclJA - Johannes Brahms, Hongaarse dans nr. 6, Tarmo Peltokoski enYuja Wang, https://www.youtube.com/watch?v=u_IcaQpRWuM - Dmitri Sjostakovitsj, Eerste vioolconcert, Nocturne. Moderato, Arabella Steinbacher, Symfonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Andris Nelsons, Orfeo - Unsuk Chin, Gougalon (Scenes from a Street Theater), Doelen Ensemble o.l.v. Chloe Rooke

Dit jaar wordt de onder Grammy’s bedolven Hollywoodcomponist John Williams 90. Hoog tijd, vinden Joris en Guido, om eens klassiek te kletsen over filmmuziek. Wat typeert een goede soundtrack? Welke muziek houdt zich buiten de bioscoop staande? En wie was de meester van de oorwurm? Tijdens hun ontdekkingsreis blijven de heren niet hangen in Amerika, maar doen ze ook Polen, Rusland, Italië en ons eigen Nederland aan. O ja, en nog iets: is die Williams niet gewoon een ordinaire jatter? Muziekfragmenten: - Alfred Newman, 20th Century Fox Fanfare - Erich Wolfgang Korngold, Main Title uit Captain Blood, Brandenburg Philharmonic Orchestra Potsdam o.l.v. Richard Kaufman - Erich Wolfgang Korngold, Main Titleuit Kings Row, National Philharmonic Orchestra o.l.v. Charles Gerhardt - John Williams, Main Theme uit Star Wars - John Williams, Main Theme uit Jaws - Antonín Dvorák, Allegro con fuocouit de Negende symfonie, New York Philharmonic o.l.v. Leonard Bernstein - Otto Ketting, Alleman, Concertgebouworkest o.l.v. Piet Ketting, https://www.youtube.com/watch?v=VV6ITZovMdw - Ennio Morricone, Main Theme uit The Good, the Bad and the Ugly - Ennio Morricone, Man with a Harmonicauit Once Upon a Time in the West - Ennio Morricone, Mandolinate uit Le streghe(fragment: La terra vista dalla luna) - Sofia Goebaidoelina, Mowgli, https://www.youtube.com/watch?v=x9PtyyimY6Y - Zbigniew Preisner, Thou shalt not kill uit Dekalog - Tan Dun, After Tonight uit Film Music Sonata, Ralph van Raat

Droevige muziek is de mooiste muziek. Dus hullen Joris en Guido zich voor deze aflevering in het zwart. Ze bespreken muziek die is geschreven voor de doden, van theatraal requiem tot piepklein eerbetoon. Er valt een luitist van de trap en een operaman maait wild om zich heen. Maar gelukkig: eind goed, al goed. Ze besluiten met een passacaglia della vita, een lichtvoetige dans om de aanloop naar de dood te vieren. Muziekfragmenten:  - Henry Purcell: The Queen’s Funeral March. Vox Luminis o.l.v. Lionel Meunier. - Johannes Ockeghem, Introitus: Requiem aeternam (uit: Missa pro defunctis). The Hilliard Ensemble o.l.v. Paul Hillier. - Giuseppe Verdi, Dies Irae (uit: Messa da Requiem). Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Riccardo Muti. - Aleksandr Kastalski, Rock of Ages (uit: Requiem for Fallen Brothers). Cathedral Choral Society, The Clarion Choir, The Saint Tikhon Choir, Kansas City Chorale, Orchestra of St. Luke's o.l.v. Leonard Slatkin. - Johann Jacob Froberger, Tombeau fait à Paris sur la mort de Monsieur Blancrocher. Glen Wilson (klavecimbel). - Gabriel Fauré, In Paradisum (uit: Messe de Requiem). Collegium Vocale Gent, La Chapelle Royale o.l.v. Philippe Herreweghe. - Wolfgang Rihm, Et lux. Minguet Quartet, Huelgas Ensemble. - Stefano Landi, Passacaglia della vita. Marco Beasley, L’Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar.

Ook muzikaal zet de oorlog in Oekraïne de zaken op scherp. De gevierde Russische dirigent Valeri Gergjev wordt opeens als Poetinpaladijn verguisd. De Oekraïense componist Valentyn Sylvestrov moest uit Kyiv worden ontzet. In Nederland bundelen Oekraïense en Russische musici de krachten voor benefietconcerten. Maar wat weten we eigenlijk van de muziek uit het Grensland? Guido en Joris kleuren het immense land in van grijs naar blauwgeel. Met coryfeeën op de piano, ene Prokofjev uit de Donbas en niet te vergeten de aartsvader Mykola Lysenko… Uh, wie? Muziekfragmenten: -  Mykola Lysenko, La Tristesse. Uit: Album van de zomer van 1901. Natalya Pasychnik (piano) en Jacob Koranyi (cello), BIS Records. -  Sergej Prokofjev, Mars. Uit: De liefde voor drie sinaasappelen. Emil Gilels (piano), Fondamenta. - Bohdan Senin, Fantasia Galiciana voor zeven accordeons en symfonieorkest. Bundes Jugendorchester, Jeugdorkest Oekraïne, Landesjugendakkordeonorchester NRW o.l.v. Oksana Lyniv, Deutsche Welle. - Valentyn Sylvestrov, Eerste strijkkwartet. Matangi Kwartet, eigen beheer. -  Sergej Rachmaninov, Tweede pianoconcert, Moderato. Anna Fedorova (piano), Nordwestdeutsche Philharmonie o.l.v. Laércio Diniz, Piano Classics. -  Mykola Lysenko, Gebed voor Oekraïne, Hoosli Ukranian Male Chorus.

Geen plek ter wereld waar de Matthäus-Passion van Bach zo vaak wordt uitgevoerd als in Nederland. Joris en Guido zoomen in op die cultus, maar natuurlijk ook op de muziek. Waar ze eerlijk gezegd wel wat probleempjes mee hebben. Over afhaken bij de aria ‘Blute nur’, of in slaap vallen bij de spreekzang van de Evangelist. Gelukkig is daar de jonge Franse dirigent Raphaël Pichon, met zijn overrompelende passie voor Bassie. Primeur: hoe klinkt de nieuwe Matthäus volgens de heilige Raphaël? Muziekfragmenten:  Alle muziekfragmenten komen uit de nieuwe opname van Bachs Matthäus-Passion door het Franse ensemble Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon (Harmonia Mundi 902691.93, verschijnt 11 maart 2022). - openingskoor ‘Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen’ - recitatief ‘Und von der sechsten Stunde’ - recitatief ‘Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerriss’ - aria ‘Erbarme dich’ - koraal ‘Bin ich gleich von dir gewichen’ - aria ‘Gebt mir meinem Jesum wieder!’ - slotkoor ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’

Opera is een complexe muziekvorm. De emoties lopen vaak hoog op en een beetje voorstelling duurt algauw drie uur. Wil je het verhaal goed kunnen volgen, dan moet je je ook nog inlezen... Afhaken? Niet doen! Want goed uitgevoerd is het een betoverend genre. In deze aflevering hink-stap-springen Guido en Joris van het jaar 1600 naar nu, van Claudio Monteverdi naar George Benjamin. Onderweg geven ze handvatten om meer grip te krijgen op het fascinerende fenomeen opera. Muziekfragmenten: - Claudio Monteverdi, ‘Dormo ancora’, uit Il ritorno d’Ulisse in patria. Christoph Prégardien, Concerto Vocale o.l.v. René Jacobs. - Jean-Philippe Rameau, ‘Forêts paisibles’, uit Les Indes galantes. Sabine Devieilhe, Les Ambassadeurs o.l.v. Alexis Kossenko. - Wolfgang Amadeus Mozart, ‘Se di lauri il crine adorno’, uit Mitridate, re di Ponto. Michael Spyres, Les Musiciens du Louvre o.l.v. Marc Minkowski. - Richard Wagner, ‘Des Augen leuchtendes Paar’, uit Die Walküre. Matthias Goerne, Hong Kong Philharmonic Orchestra o.l.v. Jaap van Zweden. - Giacomo Puccini, ‘Un bel di vedremo, uit Madama Butterfly. Renata Tebaldi, Orchestra dell’Accademia di Santa Cecilia o.l.v. Tullio Serafin. - George Benjamin, ‘Agnes and the Boy’, uit Written on Skin. Barbara Hannigan, Mahler Chamber Orchestra o.l.v. George Benjamin.

Joris en Guido duiken in troebel water met de vraag: maken foute mensen ook foute muziek? Ze stuiten op een moordenaar, een jodenhater, twee collaborateurs, een paar #MeToo-gevallen en een veroordeelde ontuchtpleger. Schrik niet, er valt nog genoeg te lachen! Muziekfragmenten: - Carlo Gesualdo, Moro, lasso, La Compagnia del Madrigale - Richard Wagner, Ouverture Tannhäuser, Concertgebouworkest o.l.v. Willem Mengelberg - Henk Badings, Altvioolconcert, deel 3, Allegro molto, Dana Zemtsov - Gustav Mahler, Tweede symfonie, deel 1, Allegro maestoso, Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Daniele Gatti - Nicolas Gombert, Media vita in morte sumus, Oxford Camerata o.l.v. Jeremy Summerly - Michael Haydn, Introitus, Requiem voor aartsbisschop Siegmund, Choir of the King’s Consort & The King’s Consort o.l.v. Robert King - Benjamin Britten, Was I wrong to come?, Death in Venice, English Opera Group Chorus & English Chamber Orchestra o.l.v. Steuart Bedford

Wat bespreken twee klassieke muziekjournalisten in de kerstmaand anders met elkaar dan koormuziek? De luisterreis voert van rauwe renaissance uit Vlaanderen naar zalvende Engelse meerstemmigheid en van Amsterdamse avant-garde naar glasheldere polyfoniepracht uit Letland. Tussen de bedrijven door is er ook ruimte voor pornografische liedteksten, want het moet natuurlijk wel leuk blijven. Muziekfragmenten:  - Josquin des Prez, Petite camusette, Hilliard Ensemble o.l.v. Paul Hillier - Josquin des Prez, Petite camusette, Graindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer - Richard Wagner, Auf dem Grunde des Rheines uit Das Rheingold, Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon - Eric Whitacre, The Seal Lullaby, Voces8 - Robert Heppener, Del iubilo del core che esce in voce, Nederlands Kamerkoor o.l.v. Daniel Reuss - Alexander Gretsjaninov, Blessed art Thou, O Lord, Latvian Radio Choir o.l.v. Sigvards Klava - Wolfgang Rihm, Tenebrae factae sunt, Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss - Giaches de Wert, Vox in Rama, Cappella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss

Sorry, maar what the f*ck is neoklassiek? Kan íemand dat aan Guido en Joris uitleggen? In deze Klassieke klets komt het waanzinnig populaire streamingfenomeen 'neoklassiek' er niet zonder kleerscheuren af. Maar de presentatoren doen uiteraard meer dan zeuren en hebben veel moois voor de luisteraars in petto. Échte neoklassieke muziek, bijvoorbeeld… Muziekfragmenten:  - Ludovico Einaudi, Nuvole Bianche - Igor Stravinsky, Octet - Joep Beving, Sleeping Lotus - Erik Satie, Gnossienne nr. 5 - Erik Satie, Musique d’ameublement - Philip Glass, Einstein on the Beach - Philip Glass, Mishima - Arvo Pärt, Spiegel im Spiegel

Wat is de aantrekkingskracht van een stem? Waarom vindt Joris de zang van Maria Callas hemelbestormend mooi, terwijl Guido haar over-the-top sentimenteel en pathetisch noemt? In deze aflevering van Klassieke klets vliegen de heren van hot naar her, om uiteindelijk een niet voorziene rode draad te ontwaren: de dood. Muziekfragmenten:  - Sandy Denny, All Our Days - Wolfgang Amadeus Mozart, Abendempfindung an Laura, Lorraine Hunt - Luigi Cherubini, Dei tuoi figli la madre uit Medea, Maria Callas, Orchestra e Coro del Teatro alla Scala, Milano o.l.v. Tullio Serafin - Luigi Cherubini, Dei tuoi figli la madre uit Medea, Lise Davidsen, London Philharmonic Orchestra o.l.v. Sir Mark Elder - William Webb, Powerful Morpheus, let thy charms, Lucille Richardot - Tarquinio Merula, Hor ch’è tempo di dormire, Michiko Takahashi, Les Cris de Paris - Franz Schubert, Abschied, Georg Nigl, Olga Pasjtsjenko

In de eerste aflevering van Klassieke klets stellen Guido en Joris zichzelf voor, vertellen ze hoe ze in de wondere (maar soms ook stugge) wereld van de klassieke muziek zijn beland en verklaren ze de noodzaak van deze nieuwe podcast. “Als er ergens gewichtig wordt gesproken, dan is het wel in de klassieke muziek.” En dat is dus precies wat de twee níet gaan doen. Muziekfragmenten:  - Matteo de Perusio, Serà quel zorno may, Mala Punica o.l.v. Pedro Memelsdorff - Pietro Mascagni, Intermezzouit Cavalleria rusticana, Coro e Orchestra del Teatro alla Scala, Milano o.l.v. Tullio Serafin - Pierre Boulez, fragment uit Pli selon pli, Barbara Hannigan (sopraan), o.l.v. Pierre Boulez, NTR ZaterdagMatinee - Patrick Cassidy, Vide cor meum uit Hannibal

Duizend jaar klassieke muziek, zie daar maar eens wegwijs in te worden. De muziekjournalisten Guido van Oorschot (de Volkskrant) en Joris Heynen (Luister) zijn je maandelijkse gids in de nieuwe podcastserie Klassieke klets. Ze praten en luisteren, met soms een gepeperde mening en dan weer een korrel zout. Waarom val je voor een stem? Schrijft Einaudi ook weleens iets goeds? Een oude rot en een jonge god bezorgen je graag een uurtje rode oren.